اعتماد به نفس
یکی از مهمترین عوامل موفقیت و تأثیرگذاری در مداحی اعتماد به نفس می باشد. که باعث می شود توانایی حقیقی مداح بروز پیدا کند.
برخي افراد قبل از آغاز مجلس احساس اضطراب ميكنند، ولي پس از چند لحظه خواندن كنترل خود را به دست ميآوردند و اين حالت از بين ميرود.
مهمترین عامل بازدارنده اعتماد به نفس
انسان در موضوع اعتماد به نفس سه حالت ممکن است داشته باشد:
الف) خود را بیشتر از چیزی که هست بداند که این حالت افراطی است و خود بزرگ بینی نام دارد.
ب) خود را کمتر از چیزی که هست بداند که این حالت تفریطی است و خود کم بینی نام دارد. این حالت مهمترین عامل بازدارنده در اعتماد به نفس ميباشد.
ج) خود را چیزی که هست بداند که این حالت تعادل و همان اعتماد به نفس است .
پس اولين گام براي رسيدن به اعتماد به نفس از بين بردن حس خود كم بيني است به واسطه دفع عوامل ايجاد كننده آن .
نکته: برای اینکه دچار افراط و تفریط در اعتماد به نفس نشوید بایستی تحت نظر اساتید فن قرار بگیرید.
عوامل ايجاد كننده احساس خود كم بيني
در این عوامل تلقین نقش اساسی دارد که عبارتند از:
1. بي اعتمادي به لياقت و توانایی خود: تلقین و واقع نگری و حرف شنوی از اساتید این عامل را مرتفع می نماید. عدم توجه به حرفهای غیر کارشناسی دیگران راجع به تواناییهای فردی.
2. بدبيني : انسانهای بدبین اعتماد به نفسشان ضعیف است و با تداوم بدبینی روز به روز این ضعف ریشه دار تر می شود ، پس برای اصلاح این عامل باید با آن مبارزه نماییم بدین طریق که هنگام پیش آمدن موارد بدبینی به خودمان برداشت خوش بینانه را القاء نماییم.
3. نا اميدي : ناامیدی تا حدی ریشه در اعتقادات و تا حدی در تلقین دارد ، باید با توجه به نصوص دینی ریشه اعتقادی امید را در وجودمان مستحکم نماییم و با تلقین مثبت امید به آینده و توفیق را به خود القا کنیم.
نکته: کسانی که نزد اساتید زانوی شاگردی می زنند کمتر در اعتماد به نفس دچار افراط (خود بزرگ بینی) و تفریط(خود کم بینی) می شوند و معمولا حالتی متعادل دارند.
راههاي تقویت اعتماد به نفس
براي دفع عوامل ايجاد كننده احساس خود كم بيني و كسب اعتماد به نفس به موارد زير توجه كنيد.
1. تسلط برخود
2. مشخص كردن موضوعِ خواندن و اطراف آن و طبقه بندي مطالب
3. تدارك و آمادگي
4. تلقين
5. تمرين
1ـ تسلط برخود
تسلط بر خود یعنی کنترل رفتار و كردار ، و اینکه بدون فكر سخن نگوييم ، به هر چيزي گوش ندهيم ، هر چيزي را نگاه نكنيم و... .
علم اخلاق مهمترین علم دستیابی به تسلط بر خود است. که این همان نتیجه اخلاق اسلامی است و ما به میزان تسلط بر خود اعتماد به نفس خواهیم داشت.
تسلط بر خود يك توانايي مادر زادي نيست و هر كسي ميتواند ـ با مراقبه و محاسبه ـ آن را به دست آورد. بايد سعي كنيم رفتار و كردارمان در اختيار ما باشد نه اينكه ما در اختيار آن باشيم تا ما را با خود به هر جايي كه ميخواهد ببرد.
2ـ مشخص كردن موضوع و اطراف آن و طبقه بندي مطالب
نبايد در موقع روبرو شدن با مستمع تصميم بگيريد كه چه شعر و روضه اي و با چه سبكي بخوانيد ، مگر اينكه قبلا در مورد محتوا و سبك مورد نظر خود فكر كرده و برنامه کلی خواندن خود را از پيش طراحي كرده باشيد .
بر مقتضای حال خواندن این نیست که فی البداهه در مجلس ، محتوا و سبکمان را انتخاب کنیم بلکه می توان از قبل با بررسی و پرس و جو و تحقیق راجع به مجلس ، مقتضیات آن را در نظر گرفت و محتوا و سبک مناسب را از قبل مشخص نماییم. این کار اعتماد به نفس مداح را بالا می برد.
از قول پيرمردي نقل است كه مي گفت: «حرف نزنيد مگر اينكه اطمينان پيدا كنيد حرفي براي زدن داريد و عينا بدانيد كه قصد داريد چه بگوييد.»
· طراحي
طراحي مجلس آن است كه محتوا و سبک مرتبط با يكديگر منظم گردند.
بنابراين منظور از طراحي، تنظيم و تقسيم بندي اطلاعات است و مهمترين چيز در آن دانستن ارتباط موضوعات، اشعار و به طور كلي مفاهيم مورد نظر است.
بايد بدانيم كه وقتي دانش يك شخص نامنظم باشد، هر چه علمش بيشتر شود، آشفتگي فكرش هم بيشتر خواهد گرديد. هيچ انسان عاقلي بدون در دست داشتن نوعي طرح شروع به بناي خانه نميكند. خواندن نوعي مسافرت است كه با رسيدن به هدفي توأم مي باشد و لذا بايد داراي نقشه باشد، شخصي كه از هيچ كجا شروع ميكند در پايان هم به هيچ كجا نميرسد.
· اهمیت طراحي و طبقه بندی
اگر مداح ، محتوا و سبک مجلسش را با طراحی دقیق طبقه بندي كند، دو فایده دارد :
الف) بیشترین تأثیر بر مستمع .
ب) ماندگارترین تأثیر .
مستمع ميتواند به راحتي تصوير درستي از چهارچوب مداحي او در ذهن خود داشته باشد. به علاوه چون سخن مداح همچون بنايي زيبا ، داراي طرح و برنامه قبلي بوده است، در ذهن مستمع براي مدت بيشتري ميماند.
· تأثیر طراحی
بیان مطالب با طراحی و طبقه بندی مناسب دو تأثیر دارد :
الف) عدم فراموشي مطالب حین خواندن
ب) مصونیت از لغزشهاي کلامی(تپق)
· مراحل طراحی و طبقه بندی
الف) تهیه فهرست مطالب : براي تنظيم مداحي در مرحله اول بايد اول فهرست عناوین مطالبي را كه بايد بگويید پشت سر هم یادداشت نمایید.
ب) طبقه بندی عناوین با توجه به اولویتها و ارتباط بین مطالب : در مرحله دوم عناوین مطالب را به روش مناسبي پشت سر هم قرار دهید تا استخوان بندي مجلس درست شود. البته باید به اولویت بندی و ارتباط بین مطالب توجه شود.
ج) ثبت مطالب طبقه بندی شده : در این مرحله کل محتوای مجلس به صورت مبسوط تحت عناوین طبقه بندی شده پشت سر هم نوشته می شود.
د) تصحیح : در این مرحله یک بار کل مطالب ثبت شده خوانده می شود و مطالب اضافه حذف و مطالب مورد نیاز اضافه می شود و بعد پاكنويس صورت می گیرد .
ه) مرور با فاصله مشخص محتوای تهیه شده: بهتر است بین ثبت مطالب و مرحله تصحیح از جهت زمانی مقداری فاصله باشد.
نکته: در مراحل عالي مداحي به قدري تبحر ، تجربه و محفوظات فرد بالا مي رود كه في البداهه با توجه به شرايط بهترين محتوا و سبک مناسب مجلس را انتخاب و با طراحی اجرا مي نمايد.
ناگفته نماند كه در اين مرحله نيز اساتيد با تبحري كه دارند در همان مجلس اطراف موضوع را مشخص نموده و آن را پس از طراحي و طبقه بندي ارائه مي نمايند.
3ـ تدارك و آمادگي
مداح بايد بخوبي بداند كه چه ميخواهد بخواند. و از قبل برای مجلس آماده شود .اشتباه بزرگي كه اغلب مرتكب ميشوند، سهل انگاري در تهيه متن مجلس است. چگونه اينگونه افراد فكر ميكنند بدون تسلط کامل بر سبک و محتوا ميتوانند بر ترس خود غلبه كنند.
· روش تهیه متن مجلس
1. تهیه مطالب مرتبط با موضوع
2. مرور و ارزیابی مطالب
3. طبقه بندی مطالب
4. یادداشت مطالب و بررسی نهایی
براي تهيه متن مجلس ، ابتدا بايد مطالب مرتبط در موضوع مورد نظر را به دست بياوريد ، آن مطالب را مرور كرده و ارزيابي نماييد ، سپس متن مجلس خود را از بين بهترين و مؤثرترين مطالب يادداشت کنيد در پايان متن را با بررسي نهايي به صورتي که بيانش سليس و فصيح شود باز نويسي کنيد.
· راه صحيح تهیه محتوای مؤثر:
آماده شدن يعني چه؟ يکي از راه هايي که معمولا ذاکرين براي تهيه متن مجلس به کار مي برند ، استفاده از کتابهاي شعر ، روضه ، تاريخ ، برنامه هاي اجرا شده توسط مداحان معروف ، اساتيد و... مي باشد؛ اما اگر ذاکري بتواند زواياي مختلف يک موضوع را ببيند و به يک زاويه اي دست يابد که ديگران تا کنون بدان نپرداخته اند ؛ با این نوع تهیه محتوا بسيار مي تواند تأثير گذارتر بخواند.
مثال : روضه حضرت علی اکبر و اینکه چرا امام فرمود جوانان بنی هاشم بیایند.
روضه علت نیاوردن عباس به خیمه : احتمال حمله دشمن به خیام.
در حقيقت رمز تفاوت برخي از اختران آسمان ذاکري اهل بيت(ع) نسبت به ديگران همين ديدن زوايايي است که ديگران بدان نپرداخته اند.
اين كار زياد دشوار نيست، فقط احتياج به كمي تمركز و داشتن هدف در تفكر است. درباره متن مجلس و مناسبتي كه ميخواهيد درباره آن بخوانيد، بينديشيد تا حدي كه پخته و تأثيرگذار شود. نتيجه اين كار آن است كه تعداد زيادي نکته و زاويه جديد ، به دست خواهيد آورد.
زاويه هاي جديدي را كه به دست آوردهايد، در يك جا جمع كنيد. اين کار باعث ميشود قوه خلاقه ذهن شما تقويت گردد.
· سازماندهي اطلاعات
يکي از مسائلي که در تدارک و آمادگي براي مجلس، به شما بسيار کمک مي کند ، سازماندهي اطلاعات است. براي اين کار موارد زیر را رعایت نمایید:
الف) طبقه بندی موضوعی اطلاعات :
عنوان موضوعات مورد استفاده تان را روي پاکتهاي مختلف بنويسيد ویا در رایانه پوشه های مختلفی را با نام موضوعات مورد استفاده تان نامگذاری نمایید و مطالب مرتبط به هر موضوع را در پاکت یا پوشه مربوطه قرار دهيد .
ب) ثبت مطالب مرتبط در همه شرایط :
هميشه دفترچه اي با خود داشته باشيد و چنانچه مطلبي را شنيديد و يا به ذهنتان رسيد كه به موضوعات مورد نيازتان مربوط بود، فورا روي يك قطعه كاغذ يادداشت نموده و بعد در پاكت یا پوشه های های مربوطه قرار دهيد.
نويسندهاي ميگويد: «من گاهي در نيمه شب از بستر خواب برخاستهام تا انديشههاي خود را يادداشت نمايم ، از ترس آنكه مبادا مطالب را قبل از بامداد از ياد ببرم »
نکات حائذ اهمیت در تدارک و آمادگی
· 1ـ نباید به متن انتخابی دیدگاه وحی منزلی داشت
سعي كنيد كه از ابتلا به اين اشتباه كه بعضي دچار آن ميشوند، پرهيز كنيد و آن اين است كه مطالبي را از قبل آماده مي کنند و گويا بايد همه آن را حتما بخوانند در حاليکه متن انتخابي شما بايد داراي انعطاف باشد و به تناسب مجلس کم و زياد و یا جابه جا شود .
بزرگي ميگويد: «من اغلب يك ميليون نوع گياه به عمل آوردهام تا از بين آنها يكي دو نوع فوق العاده انتخاب كنم» يك مجلس كارآمد بايد به طريق فوق الذكر تهيه شود يعني صدها مطلب جمع كنيد و بهترينهاي آن را انتخاب كنيد و براي مستمع بيان كنيد.
· 2ـ افشاي يک راز : تأثیر اشراف بر معلومات زیاد
اگر شما به معلومات زيادي اشراف داشته باشيد ـ اگرچه از تمام معلومات خود هم استفاده نکنيد ـ و از بين آنها مطالبي را بر مقتضاي حال انتخاب كنيد، در اين صورت شما بيش از کسي که همان مطالب را مي خواند ولي معلومات شما را ندارد ، بر مستمع تأثير مي گذاريد.
· 3ـ بررسی مجلس ضبط شده تمرینی ، قبل از خواندن رسمی
خواندن و ضبط كردن صدا و سپس گوش دادن به آن ـ قبل از مجلس ـ در رفع اشكالات احتمالي بسيار مفيد است. البته توصيه مي کنيم کلا مجالسي را که مي خوانيد ضبط کنيد و پس از مجلس به آن گوش دهيد؛ اين کار تا حد زيادي به پيشرفت شما کمک مي کند.
· 4ـ آيا موقع خواندن بايد از يادداشتها استفاده كنيم؟
نحوه صحیح استفاده از یادداشت:
خواندن از حفظ تأثیر گذاری را به حداکثر رسانده و اعتماد به نفس را بالاتر می برد اما از باب احتیاط ، بهتر است يادداشت مطالبتان در موقعي كه با مستمعان خود روبرو هستيد در جيبتان باشد، تا در موقع ضرورت از آن استفاده كنید.
اگر مجبوريد از يادداشتها استفاده كنيد، آنها را به طور مختصر و فشرده با حروف درشت بنويسيد و طوري در دست بگيريد که جلب توجه منفي نکند.
· 5 ـ از گنجاندن مطالب زياد در يك مجلس كوتاه بپرهيزيد.
4ـ تلقين
یکی از عواملی که در اعتماد به نفس و رفع خودکم بینی و عوامل مؤثر بر آن بسیار تأثیر گذار است تلقین می باشد . یعنی هر قدر هم كه از داخل، قلبتان تند بزند و احساس ناراحتي كنيد، چنان وانمود كنيد كه اضطراب نداريد. یعنی اینکه گاهی ما نکات منفی را که عامل ضعف در وجود و فراموشی می باشند به خود القاء می کنیم.
تلقین مثبت نیاز به پشتوانه دارد لیاقت دریافت رحمت خاص الهی، دعای خیر پدر و مادر ، و تلاش و کوشش مداوم ، و یادآوری آنها هنگام اضطراب اعتماد به نفس را بالا می برد.
تذکر: از هر کاري که ممکن است به شما و مستمع القاء کند که مضطرب هستيد بپرهيزيد ، مثل ؛ باز و بسته كردن دكمهها ، بازي با مهرههاي تسبيح ، به هم ماليدن دستها ، تکان دادن پاها به صورت متناوب و... .
· نکته برای غلبه بر اضطراب
قبل از اينكه در مقابل مستمع قرار بگيريد، نفس عميق بكشيد ، با بالا رفتن ميزان اكسيژن، آرامش پيدا خواهيد كرد.
· اثر اعجاب آور تلقين
يكي از دانشمندان مدعي گرديد كه ميتواند با نيروي تلقين شخص تندرستي را هلاك كند. براي اثبات اين گفته خود، درخواست كرد يك نفر محكوم به اعدام را در اختيار او بگذارند. هنگامي كه محكوم را در اختيار او گذاشتند، دانشمند به محكوم گفت: قرار است تو را به وضع دردناكي اعدام كنند. لكن من ميخواهم كه هيچ زجري نكشي و به راحتي جان بسپاري براي اين كار يكي از رگهاي گردنت را نشتر ميزنم كه خون از آن جاري شود و تو ظرف مدت نيم ساعت و بدون احساس كمترين درد، در كمال آسودگي جان ميسپاري.
سپس چشمهاي محكوم را بست و تشتي جلوي او گذاشت و بعد با يك نشتر، خراش كوچكي به پوست گردن او وارد كرد و آنگاه از يك لوله باريك، آب نيمه گرمي را به گردن او و از آنجا به تشت جاري ساخت، به گونهاي كه محكوم خيال كرد رگ گردنش بريده شده و خون از آن جاري است. در نتيجه اندك اندك حالش رو به ضعف گذاشت و پس از نيم ساعت به پشت افتاد و جان سپرد.
5 ـ تمرين
یکی از مهمترين عوامل مؤثر در اعتماد به نفس، تمرين و ممارست است. تمرین در تمام عوامل مؤثر در کسب اعتماد به نفس بسیار حائذ اهمیت است ، یعنی راه تسلط برخود(عامل1) ، تبحر در مشخص کردن موضوع(عامل2) ، تدارک و آمادگی(عامل3) و حتی تلقین(عامل4) همانا تمرین است.
البته در تسلط بر كلام و سبکي كه ميخواهيم ارائه دهيم تمرین اساسی ترین عامل می باشد.
نخستين ، آخرين و پايدارترين طريق براي ايجاد اعتماد به نفس تمرين است. در واقع تمام اين مطالب در تمرين خلاصه ميشود.
هر فردي مبتدي ممكن است دچار نوعي تب مخصوص كه همان هيجان شديد است بشود. آنچه چنين فردي به آن نياز دارد كنترل اعصاب و حفظ خونسردي است و اين را فقط به وسيله تمرين ميتوان تحصيل كرد. بايد به وسيله تمرين و عادت دائمي خويشتن داري، اعصاب خود را كاملا تحت كنترل قرار دهيد. اين امر بيشتر به عادت بستگي دارد، بدين معني كه بايد كوشش و تمرين دائم براي به كار بردن نيروي اراده به عمل آيد.
ترس عامل مخل اعتماد به نفس
علت ترس
آيا ميخواهيد از ترس از مستمعین رهايي يابيد؟
ضعف در عوامل مقوی اعتماد به نفس باعث ترس می شود ، اما گاهی ترس کاذب است و تردید و عدم تجربه آن را ایجاد می کند.
با يادگيري دقيق محتويات لازم در مداحي مي توانيد بر ناتواني غلبه کنيد و با کسب تجربه و وارد ميدان عمل شدن مي توانيد بر ترديد غلبه نماييد.
موقعيكه سابقه موفقيت آميزي درباره تجاربيكه نمودهايددردست داشته باشيد،ترسهاي شماهم ازبين ميرود. دريك مسئله هيچ شك وترديدي وجودندارد:«طريق يادگرفتن شناآن است كه خودرابه آب بيفكنيد»
در ابتدا بايد بدانيد که «ترس زاده ناتواني و ترديد است.»به عبارت ديگر سرچشمه ترس مطمئن نبودن به خود است.
توصیه هایی برای غلبه بر ترس کاذب :
برای غلبه برترس کاذب هنگام خواندن که نقطه مقابل اعتماد به نفس است به عامل زیر دقت نمایید که این عامل در حیطه تمرین می گنجد در نتیجه تمرین یکی از عوامل مؤثر در غلبه بر ترس است :
تمرین تجسمی : تجسم شنوندگان يکي از راههاي غلبه بر ترس
درموقع تمرين يك عده ازشنوندگان را روبروي خود مجسم كنيد. طوری که انگار واقعا مقابل آنها می خوانید؛ این کار تا حدی ترس هنگام خواندن شما را می ریزد.
موضوعات مرتبط: جزوات آموزشی ، چگونه اعتماد به نفس داشته باشیم ، ،
تاريخ : یک شنبه 9 تير 1392 | 1:59 | نویسنده : محب اهل بیت |
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: